Niebezpiecznie zdrowa dieta?

Na każdym kroku słyszymy, że trzeba o siebie dbać. Każdy trener, każdy lekarz, każdy nauczyciel, praktycznie każda osoba powie nam "dbaj o sobie", "dbaj o to co jesz".  Zdrowa dieta, dbanie o wysoką jakość posiłków jest bardzo ważne. Nie powinniśmy zapominać także o aktywności fizycznej. Dzięki temu będziemy mogli cieszyć się długo dobrym zdrowiem. Ale...

Zawsze jest jakieś "ale"....

 

                                                                      

Moja babcia mówiła "co za dużo to nie zdrowo". Czy można przesadzić ze zdrowym stylem życia?

Okazuje się, że można. Ostatnio coraz częściej mówi się o ortoreksji. Termin ten po raz pierwszy został użyty w 1997 r. przez Stevena Bratmana, który w nienaukowym czasopiśmie „Yoga Journal” postanowił zasygnalizować istnienie nowego problemu żywieniowego. Od tamtej pory prowadzone są kolejne badania i obserwacje na ten temat. Mimo to sama kwalifikacja ortoreksji jest dla wielu kontrowersyjna. Jedni zaliczają ją do zaburzeń odżywiania jak anoreksję, inni do zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD). Problem ten łączy cechy obu zaburzeń. Pojęcie „ortoreksja” pochodzi z połączenia greckich terminów orthos ‘prawidłowy, właściwy’ oraz orexia ‘apetyt, pożądanie’ i dotyczy patologicznej fiksacji na punkcie spożywania żywności indywidualnie uznawanej za zdrową.

Kiedy podejrzewać ortoreksję? Kiedy zdrowe jedzenie, zdrowy styl życia "wejdzie za bardzo". Kiedy myśli, czynności, zadania dotyczą wyłącznie przygotowywania zdrowych posiłków. Kiedy zaczynamy mniej uwagi zwracać na inne ważne aspekty życia. Kiedy zamiast myśleć o rodzinie, pracy, domu - nasze myśli dotyczą  jedzenia -  przygotowywania zdrowych posiłków, unikanie niezdrowych. Kiedy odstępstwo, nawet niewielkie, od restrykcji wiąże się ze znacznie nasilonym lękiem i poczuciem winy.

Dlaczego nadmierne przywiązanie do zdrowego odżywiania jest złe i niebezpieczne?

Zbyt częste mycie rąk (jak w OCD) prowadzi do zniszczenia skóry rąk i zaniedbywania innych aspektów życia. Nadmierne odchudzanie (jak w anoreksji) prowadzi do wyniszczenia. A do czego prowadzi ortoreksja? W zależności od diety mogą pojawić się problemy związane z niedoborem różnych składników odżywczych takie jak: hiponatremia, rabdomioliza, pancytopenia, kwasica metaboliczna, rozedma podskórna, rozedma śródpiersiowa czy odma opłucnowa, które mogą zagrażać życiu Istotny może także być niedobór wagi. Jak dotąd szerzej opisano tylko kilka przypadków skrajnego niedożywienia wśród pacjentów z ortoreksją oraz jeden przypadek śmiertelny. Ze względu na zbytnie pochłonięcie myśli jednym aspektem dochodzi również do zaniedbywania życia rodzinnego, życia zawodowego, społecznego i wielu innych. Chorzy często unikają jedzenia w miejscach publicznych, później także w towarzystwie, a nawet w rodzinie, co wiąże się z samotnością i wycofaniem społecznym. Sytuacje te niekorzystnie wpływają dodatkowo na stan psychiczny i pogłębiają zaburzenia

                                                                

Czy istnieje leczenie?

W przypadku ortoreksji ważna jest psychoterapia. Początkowo podstawą leczenia ortoreksji jest zalecenie stosowania racjonalnej diety, ułożonej przez dietetyka. W pierwszym okresie jej celem jest wyrównanie niedoborów składników odżywczych, witamin i mikroelementów, a następnie zdyscyplinowanie chorego. Jeśli chory nie jest w stanie zaakceptować zaproponowanej mu diety, powinien trafić pod opiekę psychoterapeuty lub psychiatry.

Niestety chorzy rzadko zgłaszają się do psychoterapeuty czy psychiatry. Częściej szukają pomocy u lekarzy innych specjalności. Szukają odpowiedzi na swoje dolegliwości. Ważne jest tu odpowiednie podejście lekarzy, którzy będą badać takiego pacjenta, jak również wsparcie rodziny i przyjaciół.

                                                                     

Bibligrafia:

1. Ortoreksja na tle innych zaburzeń odżywiania Emilia Kałędkiewicz, Anna Doboszyńska; Forum Medycyny Rodzinnej 2013, vol 7, no 6, 307–315

2.https://www.researchgate.net/publication/338140047_Orthorexia_nervosa_definicje_kryteria_klasyfikacje_-_kontrowersje_i_rozbieznosci_w_wynikach_badan

3. Ortoreksja – nowe rozpoznanie? Małgorzata Janas-Kozik; Psychiatria Polska 2012, tom XLVI, numer 3 strony 441–450

4. https://www.mp.pl/poz/psychiatria/aktualnosci/109763,niebezpiecznie-zdrowa-dieta